Geopad 126-Huis Maarsbergen en Folcoldusheuvel

In het gebied wordt een wandelroute beschreven waarvan de deels verharde rechte Wijkerweg visa versa wordt gelopen en beleefd. De route begint en eindigt bij de bushalte Maarsbergen Kerk.

1. Vanuit de bushalte gaan we eerst via de N 226 een eindje zuidwaarts. Daarbij passeren we successievelijk de spoorlijn Utrecht – Arnhem en autosnelweg A12, die wordt onderkruist. Voorbij de zuidelijke aansluiting op de A12 slaat onze route direct rechtsaf. Een parallelweg van de A12 leidt ons dan langs een parkeerplek naar de meest westelijke van de drie evenwijdige lanen, die nog aan de postmiddeleeuwse geometrische structuur van het landgoed Maarsbergen herinneren. Deze laan is de Wijkerweg.

2. We gaan die Wijkerweg links ongeveer anderhalve kilometer volgen. Daarbij zal het opvallen dat de leeftijd van de bomenrijen die de weg flankeren nogal uiteenloopt. Bovendien is te zien dat de laan aan de oostzijde over grote lengte door een markant walletje wordt gesecondeerd. Het noordelijk deel van de Wijkerweg loopt door agrarisch gebied dat deels door enkele houtsingels wordt gecompartimenteerd. Wat meer naar het zuiden werd een door aarden walletjes gemarkeerde strook cultuurland langs de Buurtsteeg later bebost.

3. Achter de beboste strook cultuurland slaan we op de X-kruising met de oude Buurtsteeg linksaf om een uitstapje te maken naar enige architectonisch interessante antieke bebouwing. Links passeren wij dan successievelijk de monumentale boerderijen De Brink en de Cruyvoort. Laatstgenoemde boerderij is vanwege de wijze waarop de hoeve en haar erf in oude luister werden hersteld in 2000 gewaardeerd als de hoeve van het jaar.

4. Bij de hoeve Cruyvoort komen we terecht op een west-oost lopend weggedeelte. Dat wordt tegenwoordig Maarnse Grindweg genoemd. Het oorspronkelijke tracé van deze weg loopt in deze omgeving echter wat zuidelijker naar de naaste omgeving van Kasteel Maarsbergen, maar is daar niet vrij toegankelijk meer. Wanneer wij de “nieuwe” Maarnse Grindweg nu een eindje in oostelijke richting aflopen krijgen we successievelijk nog een voormalig tolhuisje en duiventoren te zien.

5. Bij de duiventoren maken we rechtsomkeert om de Wijkerweg weer op te zoeken. De bedoeling is namelijk die hoofdlaan van het landgoed Maarsbergen nog een eind verder in zuidelijke richting af te lopen. We komen dan langs het parkgedeelte dat in de naaste omgeving van Huize Maarsbergen werd aangelegd. Na de Wijkerweg nog weer zo’n 600 meter te hebben afgelopen gaan we bij het eind van een aarden walletje schuin links het bos in. Onze ambiance wordt dan de tot een hoogte van 20 meter reikende pas tussen de ronde heuvel en de rest van de stuwwal. Een recht pad brengt ons er naar een wijdbochtige bosweg, die we links in slaan. Alvorens dat te doen verdient het aanbeveling even naar rechts te kijken omdat dan een groot deel van de pas kan worden overzien. Dit is mogelijk door het vrijwel ontbreken van onderbegroeiing in het er aanwezig monumentaal bosgedeelte.

6. De bosweg die we daarna inslaan brengt ons naar een Y-splitsing waarvan de linker tak de mogelijkheid biedt de ronde Folcoldusheuvel te bestijgen. Al spoedig wordt dan op 23 meter boven NAP het walletje gepasseerd dat de flank van de imposante hoogte rondt. Het wijdbochtige bospad brengt ons vervolgens naar een T-kruising. We komen dan terecht op een pad, dat op een niveau van 30 à 33 meter om de kruin van de Folcoldusheuvel heen loopt.

7. Onze route gaat die “rondweg” rechts grotendeels volgen. Intussen kan dan via een drietal flauwbochtige paden ook een uitstapje worden gemaakt naar de nog zo’n vijf meter hoger gelegen kruin van de heuvel. Daar is te zien dat er een terpje werd opgeworpen. Het terpje ligt op een kleine familiebegraafplaats, waaromheen een hek werd geplaatst en een pad als een “wandelrotonde” fungeert. Bij het verder volgen van de op 30 à 33 meter hoogte aangelegde rondweg van de Folcoldusheuvel, zal het opvallen dat de noordwestelijke heuvelflanken het steilst zijn. Daar zal men in de diepte ook een kleine voormalige groeve ontwaren. Op de flanken van de heuvel herinnert hier en daar ook grillig microreliëf aan - in dat geval kleinschalig- grondverzet. Bovendien zijn er bij de paden kommetjes te zien. Op het eerste gezicht lijken die op natuurlijke wijze te zijn ontstaan. Gezien hun ligging bij de paden ligt het echter meer voor de hand dat ze bij de aanleg daarvan werden gegraven. Dat is dan wel op een esthetisch verantwoorde wijze gebeurd.

8. Na een groot deel van de rondweg op de Folcoldusheuvel te hebben gevolgd daalt onze route via een flauwbochtig bospad weer af naar het uitgestrekte stuwwalzoomterras dat de hogere delen van de Utrechtse Heuvelrug scheidt van de Gelderse Vallei. Onderaan de Folcoldusheuvel komen wij dan op een niveau van ongeveer 12 meter boven N.A.P. terecht op een gekromde T-kruising met een weg die deels bochtiger is dan het pad dat zojuist werd afgedaald. Linksafslaan biedt er de mogelijkheid terug te gaan naar de naaste omgeving van de Wijkerweg.

9. Om tenslotte ook terug te keren naar de plek waar de wandeling begon moeten wij die kaarsrechte hoofdontsluiting van het landgoed Maarsbergen dan nog eens in noordelijke richting aflopen. Halverwege kan daarbij worden uitgerust op een bankje.

Door de wandeling leerden wij het beschreven gebied kennen als een bijzonder landschap met een merkwaardige ronde heuvel en imposante houtopstanden, waar het bosrijke park van het landgoed Maarsbergen mede door de architectuur van de er aanwezige bebouwing als monumentaal zal zijn ervaren.