Geopad 107-Amersfoort Leusderkwartier

Wie al wandelend een representatief beeld van de geomorfologische gesteldheid, structuur en architectuur van het Amersfoortse Leusderkwartier wil krijgen wordt geadviseerd de hierna beschreven route te lopen. De zes kilometer lange route begint en eindigt bij het NS-station Amersfoort.
Dit betekent dat ook het (noord)oostelijk deel van het Bergkwartier zal worden doorkruist. Gekozen werd daarvoor een tracé te kiezen dat attractief is en niet noodzaakt tot het maken van een grote omweg.

De acht cijfers en vijf kleine letters verwijzen naar de paragrafen, waarin de erdoor aangeduide plekken werden beschreven.

1. Om via een zowel aantrekkelijke als niet al te lange route het Leusderkwartier te kunnen bereiken laten wij U eerst enige tijd in ongeveer zuidelijke richting wandelen. Daarvoor wordt schuin rechts van het station eerst de zowel lommerrijke als voorname Koningin Wilhelminalaan ingelopen.
Al na luttele tientallen meters slaat de route echter linksaf om ons via de Prinses Marielaan naar de Utrechtse Weg te brengen. Dit impliceert een kennismaking met het oudste deel van de villabuurt die op de Amersfoortse Berg werd gebouwd. Na het bereiken van de Utrechtse Weg wordt die schuin rechts een eindje bergopwaarts gevolgd. Op het tweede kruispunt moet echter linksaf worden geslagen.

2. De flauwbochtige Van Maerlantlaan brengt ons daarop naar de Vondellaan, die wij oversteken. Achter een langgerekt glooiend gazon trekt dan de neogothische Sint Ansfriduskerk de aandacht. De Jacob Catslaan biedt de mogelijkheid het gebouw van dichterbij te bekijken. Even voor de kerk slaat de route echter linksaf om ons successievelijk via de Tollens-, Van Marnix- en Brederolaan in de richting van het
Leusderkwartier te loodsen. Dit houdt in dat kort na elkaar successievelijk rechts- en linksaf moet worden geslagen. 

3. Bij het eind van de Brederolaan komen wij terecht op de sterk verbrede oude Kapelweg, waar onze route rechtsaf slaat. Aan de overkant van de oude weg biedt de Javastraat de mogelijkheid een architectonisch interessant tuindorpje uit de dertiger jaren te doorkruisen. Hoewel het formeel nog is gelegen in het Bergkwartier kunnen wij er al de sfeer proeven die kenmerkend is voor het Leusderkwartier.
We volgen de Javastraat tot de T-kruising met de Sumatrastraat, die ons via een scherpe bocht naar de Leusderweg brengt. Daar slaat het geopad rechtsaf om ons bij een rotonde het plantsoen van het Borneoplein te laten zien. Enkele bankjes bieden er de mogelijkheid even wat uit te rusten, voordat wij aan de verkenning van het eigenlijke Leusderkwartier beginnen.

4. Aan de overzijde van de rotonde begint onze wandeling door het Leusderkwartier in de vrij korte Pasteurstraat, aan het eind waarvan wij op een Y-kruising links aan houden. De Jan van der Heijdenstraat brengt ons dan naar de noordwesthoek van landgoed Nimmerdor. 

Voor een nadere kennismaking met het onbebouwde toegankelijk deel van het landgoed Nimmerdor moeten we nu rechtsaf het bos ingaan.
De paragrafen die aan het natuurrijke gebiedsdeel werden gewijd onderscheiden zich doordat ze niet genummerd maar “geletterd” zijn.

Wie geen behoefte heeft de route door Nimmerdor te lopen kan de geletterde paragrafen overslaan en zijn weg vervolgen via de woonwijk van het Leusderkwartier.

a. In het bos worden wij al direct geconfronteerd met de vrij imposante zandruggen van het landgoed Nimmerdor. Ze domineren er een zone langs de noordwestrand van het bos. Waarschijnlijk zijn de ruggen vrij oude duinen, die in historische tijd nog weer enigermate onderhevig waren aan 
verstuivingen. We gaan nu eerst schuin rechtsaf over een deel van het rugsysteem lopen. Na enkele honderden meters daalt het pad af naar de fietsroute die Nimmerdor doorkruist. Deze route brengt ons met een flauwe bocht naar een kruispunt, waarbij links een picknickplaats werd aangelegd en eventueel op een bankje kan worden uitgerust.

b. Op het kruispunt slaat ons geopad rechtsaf. We worden dan enige tijd begeleid door een van de aarden walletjes die kenmerkend zijn voor het deel van Nimmerdor waarvan de geometrische structuur behouden bleef. Doorlopend kruisen wij na enige tijd een brede laan. Voorbij de laan loopt onze route vrijwel onderlangs een rug, die overlangs door een geulachtige laagte wordt verlevendigd. Intussen horen we de aansluiting van de Rondweg Zuid op de autosnelweg A 28 naderen. Links biedt een bochtig bospad echter tijdig de mogelijkheid de confrontatie met de drukke verkeersweg te vermijden. Het bochtige pad brengt ons naar een brede lange zichtlaan, waar linksaf wordt geslagen.
c. Al snel kruist het geopad daarna een kunstmatig walletje dat kort nadat het werd opgeworpen, vooral rechts nogal wat stuifzand opving. Dit intrigeert ons zo dat wij een eindje langs het walletje willen lopen. Direct achter het walletje biedt een paadje ons rechts daartoe ook de 
mogelijkheid. We volgen dat paadje tot een T-kruisinkje, waar de wandelroute ons links naar een rechthoekig open terrein brengt. Het is tegenwoordig grotendeels een picknickplaats met speelwei. Rechts maskeert een beplant kunstmatig zandruggetje een in het voorjaar van 2010 gegraven paddepoel.
Links van het open terrein wenkt ons de lange zichtlaan, die wij kort tevoren al even beliepen. Daar begroet ons ook andermaal het fietspad dat Nimmerdor dwarst.

d. We steken de zichtlaan nu over om een paadje te volgen dat de fietsroute parallelliseert. Het pad loopt zowel langs een klein speelterreintje als enkele walletjes van het nog geometrisch gestructureerde parkgedeelte. Doorlopend komen wij weer terecht bij het kleine picknickterrein waarmee al kort na het begin van de boswandeling kennis werd gemaakt.

e. De bedoeling is dat achter het vrij open terreintje rechts een min of meer bochtig bospad wordt gevolgd. Dat pad brengt ons geleidelijk stijgend naar de kruin van een duinrug, waarvan wij vervolgens de vrij steile noordelijke flank afdalen. Onderaan de flank biedt een kruising de mogelijkheid schuin linksaf te slaan. Een recht pad brengt ons dan terug naar de zandrug, die bij het begin van de boswandeling werd beklommen. Op die rug slaan wij tenslotte linksaf om terug te keren naar de plek waar wij Nimmerdor ingingen.

De wandeling door Nimmerdor confronteerde ons zowel met de geometrische structuur als het reliëf van het oude bospark.

5. Voorbij Nimmerdor gaat het geopad een noordelijke koers varen om ons uiteindelijk naar het Bergkwartier en station Amersfoort terug te brengen. We lopen dan eerst door de brede en kaarsrechte Stephensonstraat, die ons aanvankelijk twee-onder-een kappers uit het Interbellum laat zien. Kenmerkend hiervoor zijn grote, aan de zijkanten van de dubbelhuizen laag beginnende dakpartijen. Iets verderop wordt de Stephensonstraat geflankeerd door korte rijen woningen met een verwante architectuur.
De Stephensonstraat eindigt op een halfrond plein van waaruit links de Daltonstraat wordt gevolgd. Iets verderop zien we links een brandgangachtig restant van een oude landweg, dat bekend is als het Monnikenpad.

6. Even voorbij dit oude pad slaat onze route vlak voor een (bij de Leusderweg gebouwde) monumentale kerk rechtsaf. De Marconistraat biedt ons dan de mogelijkheid nader kennis te maken met het intieme hart van een tuindorpje uit het begin van de dertiger jaren. Daarvoor lopen we rechts via een poort de Wattstraat in. Iets verderop wordt ze dan via een andere poort weer verlaten om links via de Röntgenstraat terug te kunnen keren naar de Marconistraat. Die wordt rechts nu echter vrijwel direct ingeruild voor de Van Rootselaarstraat, aan het eind waarvan een T-kruising ons de uit een oude landweg voortgekomen Woestijgerweg laat zien.

7. Daar worden wij verrast door de boeiende architectuur van een vrij oud tuindorp, waar het geopad zigzagt. Er wordt nu eerst linksaf geslagen en vervolgens rechts een stukje van de Frans Halsstraat verkend. Vervolgens gaan we andermaal linksaf. De Miereveldstraat toont ons dan ook een geplantsoeneerd hofje. Er staan een paar bankjes van waaruit zich tevens de architectuur van het tuindorp laat bestuderen en beleven. De Miereveldstraat brengt ons terug naar de Woestijgerweg, bij het begin waarvan voor de tweede keer de Leusderweg wordt overgestoken.

8. Wij zijn dan weer terug in het Bergkwartier, waar wij nu vroege voorbeelden van sociale woningbouw te zien krijgen. Het geopad zigzagt dan achtereenvolgens door de Westerstraat, Nicasiusdwarsstraat en Nicasiusstraat. Laatstgenoemde straat brengt ons naar een T-kruising met de Utrechtse Weg, die we rechts even volgen om vlak voor de goederenspoorlijn naar Leusden links via de Berkenweg terug te keren naar het station. De Berkenweg leidt ons langs enkele rijen omstreeks 1900 gebouwde middenstandswoningen, waarvan de nrs 6 t/m 16 architectonisch het meest zullen boeien. Rechts van de weg staat op reeds lang geleden enkele meters verlaagd terrein een aantal moderne kantoorgebouwen.

Door de wandeling leerden wij zowel enkele delen van het heuvelachtige Bergkwartier als het oostelijk aangrenzende lager gelegen Leusderkwartier kennen. Bovendien konden wij een extra ommetje maken door het oude bospark van het landgoed Nimmerdor.