Langs hunebedden, zandverstuivingen en bossen

Startplaats: Parkeerplaats van het Hunebedcentrum
Afstand: 33,6 km
Op onderstaande kaart van de fietsroute (bron: Fietsersbond) ziet u in rood nummers
aangegeven. Deze nummers verwijzen naar extra informatie die onder de routebeschrijving is
vermeld.
Het is wellicht een goed idee om deze fietstocht te beginnen of af te sluiten met een
bezoek aan de boeiende exposities in het Hunebedcentrum.
Heb u zin in een hapje of drankje? Het museumcafé biedt een keur aan mogelijkheden!

Aanvullende informatie
1. U komt na het dorpje Bronneger op een punt waar vijf hunebedden dicht bij elkaar liggen.
Het zijn D 21 tot en met D 25. D21 is de mooiste en vanwege de archeologische
vondsten, de belangrijkste. Hij heeft weliswaar slechts drie (maar wel zeer grote)
dekstenen maar oogt fascinerend door de indrukwekkende beuk die de functie van één
van de draagstenen heeft overgenomen maar ook verder het hele beeld van het hunebed
overheerst. Van de 8 zij- en 2 sluitstenen steken slechts de toppen boven het zand uit,
evenals van de ene poortsteen. D21 is in 1918 door Van Giffen grondig onderzocht; en
met resultaat. Er werden, naast complete potten, scherven gevonden van in totaal 600
stuks aardewerk. D25 is de derde van de drieling met D23 en D24 of eigenlijk de eerste
omdat hij groter en beter intact is dan de andere twee: vier dekstenen die netjes op acht
zijstenen en twee sluitstenen rusten. Ook bij dit hunebed steken de draagstenen
nauwelijks boven de grond uit.
2. Als u bij knooppunt 42 even in de richting van Borger fietst en dan rechtsaf gaat op de
Steenhopenweg, dan vindt u vlak voor het tunneltje onder de N34 aan uw linkerhand
twee mooie hunebedden: D19 en D 20. In sept. 1998 zijn beide hunebedden ingrijpend
gerestaureerd waarbij de fragmenten van 2 gespleten dekstenen weer aan elkaar werden
gekit en op de draagstenen getild. Bovendien werden alle aangetroffen scheuren in de
dek-, zij- en kransstenen met cement dichtgesmeerd.
3. Het Drouwenerzand ligt op de Hondsrug tussen de dorpen Gasselte en Drouwen. In het
begin van de vorige eeuw werd het Drouwenerzand nog beschouwd als één grote ramp.
Jaren van overbegrazing door schapen, het steken van heideplaggen, en het delven van
keien hielden de ‘malende zandzee’ van het Drouwenerzand in beweging. Een
regelrechte bedreiging voor de nabijgelegen landbouwgronden en wegen. Een groot
contrast met de vredige aanblik die het terrein nu biedt. De vele jeneverbessen, die hier
als ‘wachters op de hei’ staan, geven het landschap een bijna mystiek karakter. De
gemarkeerde wandelroute van vier kilometer is op diverse plaatsen vanaf de omliggende
horecagelegenheden en campings te starten. De wandeling voert zowel door het heideen
stuifzandgebied als door het bos. In het bos is het stuifzandverleden nog zichtbaar in
de bultige ondergrond.
4. U fietst hier in boswachterij Gieten / Borger van Staatsbosbeheer. Toen Staatsbosbeheer
in 1899 werd opgericht was Nederland ernstig ontbost en was er grote vraag naar hout. In
de eerste dertig jaar van zijn bestaan bracht Staatsbosbeheer het bos in Nederland weer
op peil en legde veel productiebossen aan. Het hout werd onder andere gebruikt in de
mijnbouw. Eind jaren zestig kon Nederland niet meer concurreren met houtproducenten
in grotere landen. Ook leidden veranderingen in het denken over natuur en milieu tot
groeiende kritiek op productiebossen. Sindsdien richt Staatsbosbeheer zich op de
ontwikkeling van natuurlijk, gemengd bos. Rond het begin van de twintigste eeuw kwam
bescherming van 'natuurschoon' en behoud van 'natuurmonumenten' op. In 1928 werd
natuurbescherming officieel de tweede taak van Staatsbosbeheer. In de jaren zeventig
kreeg natuurbeheer een meer offensieve aanpak: natuurherstel en -ontwikkeling. Natuur
die de ruimte krijgt om zichzelf te ontwikkelen is gezonder dan natuur die alleen dankzij
menselijk ingrijpen kan voortbestaan. Vanaf de jaren twintig begonnen mensen de
recreatieve waarden van natuur te ontdekken. Recreatieve voorzieningen treffen en de
groeiende stromen bezoekers in goede banen leiden werd de vierde taak van
Staatsbosbeheer. U kunt hier zowel de oude productiebossen met zijn kaarsrechte rijen
naaldbomen als de gemengde bossen die aan de natuur worden overgelaten duidelijk
herkennen.
5. U fietst hier door het stroomdallandschap van het Andersche Diep, één van de drie
brontakken van de Drentsche Aa. Nergens in Nederland vind je een beek als de
Drentsche Aa. Kronkelend haar weg zoekend door het landschap, zoals zij dat al eeuwen
en eeuwen gedaan heeft. In dit uitzonderlijk gaaf gebleven landschap creëerden boeren
gedurende duizenden jaren een grote rijkdom aan natuur. Het Drentsche Aa gebied stond
regelmatig op de lijst als potentieel Nationaal Park. Het gebied heeft echter binnen haar
grenzen 16 dorpen en gehuchten en bestaat voor meer dan de helft uit landbouwgrond.
Hierdoor was zo'n Nationaal Park in traditionele zin (voornamelijk natuurgebied) geen
optie. Zo ontstond het plan voor een bijzonder Nationaal Park: het 'Nationaal beek- en
esdorpenlandschap Drentsche Aa' dat de eigen sfeer en identiteit zou kunnen behouden.
De grenzen van het gebied worden gevormd door de driehoek Assen-Gieten-Glimmen.
Het gaat in totaal om ruim tienduizend hectare waarvan ongeveer één derde
natuurgebied is.
6. In boswachterij Gieten Borger heeft Staatsbosbeheer een bijzondere attractie! Ook voor
de kinderen is er van alles te beleven bij Buitencentrum Boomkroonpad. De wandeling
start in de ondergrondse worteltunnel. Vervolgens klim je naar boven, waar je tussen de
toppen van de bomen kunt lopen. Vanaf de uitkijktoren is er een prachtig uitzicht over de
omgeving. Na de spannende wandeling door de toppen van de bomen, kunnen de
kinderen in het speelbos hutten bouwen of in bomen klimmen. Door middel van een
spannende speurtocht door het bos wordt de omgeving verkend. Er zijn ook diverse
activiteiten die bij Buitencentrum Boomkroonpad worden georganiseerd, zoals de
kinderdoedagen of kriebeldiertjes zoeken met de boswachter. Verder zijn er speciale
kinderarrangementen.
7. U treft hier in de bossen nog diverse keienwegen aan. Het verharden van straten,
markten en erven van boerderijen met zwerfstenen is een eeuwenoud gebruik. Rond
1400 waren er in de stad Groningen al straten geplaveid met zwerfstenen. Ook Drenthe
kende en kent nog vele kilometers keienwegen. Men noemt ze hier ook wel
'flintenwegen'. Men heeft er zo'n 26 km van aangelegd in de jaren twintig en dertig van de
vorige eeuw. Ze waren bedoeld om het hout dat vrij kwam uit de aangeplante bossen
makkelijker te kunnen afvoeren. Omdat in later jaren het rijden met een auto over deze
keienwegen geen onverdeeld genoegen kon worden genoemd, om van fietsen maar te
zwijgen, ging men voor het comfort vaak naast de keienweg rijden, op
het zand. Omdat dit tot ongewenste effecten leidde heeft men in de jaren zeventig van de
vorige eeuw ten behoeve van de dagjesmensen een groot gedeelte van de keienwegen
in de staatsbossen in Drenthe geasfalteerd. Ze zijn er dus nog wel, al die miljoenen
zwerfkeien, maar ze zijn helaas door zwart asfalt voorgoed aan het oog onttrokken.
8. Hier fietst u door een landschap met een aantal grafheuvels en vennetjes. Grafheuvels
zijn graven die zijn bedekt met een meestal ronde en soms ovale heuvel. Grafheuvels
staan geregistreerd op de lijst van archeologische monumenten en ze genieten
bescherming volgens de monumentenwet. Om de wetenschappelijke en landschappelijke
waarde ervan te bewaren worden de overblijfselen geconsolideerd door het verwijderen
van begroeiing en het herstellen van beschadigingen. De eerste 'schatgraver' met
wetenschappelijke belangstelling was dominee Johan Picardt. Hij deed al in de
zeventiende eeuw onderzoek naar grafheuvels en hunebedden.