Floorizonebrug Wulpendijk

Het kanaal Nieuwpoort-Veurne is een van de waterwegen, betaald door Brugge, Veurne en Duinkerke, om Plassendale en Brugge over water te verbinden met Duinkerke (in Noord-Frankrijk). Dit deel werd omstreeks 1640 aangelegd. Van Nieuwpoort tot over Wulpen werd een oude watergang, het Langelis (Langgeleed), uitgediept en rechtgetrokken. Het stuk tot Veurne werd dan met mankracht volledig nieuw gegraven.

In de omgeving van het kanaal Nieuwpoort-Veurne vind je tal van relicten uit het verleden. Zo passeert de fietstocht langs de Conterdijk, een aarden wal die opgeworpen werd met de vrijgekomen aarde uit de kanalen. Het zijn typische termen voor verdedigingslinies langs waterwegen, maar de dijken fungeerden ook als landweg en als jaagpad voor de ketspaarden die de boten trokken.

Halfweg Nieuwpoort-Veurne was de brug van Wulpen voortaan de enige plaats waar het kanaal door een landweg gedwarst werd. Dat gaf het ontstaan aan een ‘dijknederzetting’: huizen, een brouwerij en enkele herbergen aan de dijk, die hiervoor wat cijns betaalden aan de vereniging van de drie steden die het kanaal bekostigd hadden. Op kaarten uit de late 17de eeuw is rond de brug en de dijknederzetting een stevige versterking zichtbaar. Dat is een gevolg van de Frans-Spaanse Oorlogen, toen Veurne door de Fransen versterkt werd, terwijl Nieuwpoort in Spaanse handen was. Een reeks kleine fortjes (“redoutes”) beveiligde dan de verdere loop van het Langelis. Een van de redoutes bevindt zich wat verderop, nog voor de brug van de Toekomstlaan, in de weide tussen de Conterdijk en de Langeleedstraat. We zien nog duidelijk de grachten en de kunstmatige heuvel waarop de wachttoren stond.

De waterhuishouding is voor de geschiedenis van deze regio enorm belangrijk geweest. In de loop van vooral de 11de en de 12de eeuw werden de grote geulen en inhammen van de zee tussen dijken gedrongen tot de waterwegen die we nu kennen. Dat maakt dat heel wat waterwegen een deels natuurlijk en deels kunstmatig verloop kennen.

Dat geldt ook voor het Langelis of Langgeleed. Een ‘-leet’ naam verwijst vaak naar kunstmatige watergangen. Het Langelis zoals we dat nu kennen, vangt aan bij de grens van België en Frankrijk (in de middeleeuwen de grens tussen de Vlaamse kasselrijen Veurne en Sint-Winoksbergen), meteen al met een hoekig verloop dat op menselijk ingrijpen wijst. Het Langelis liep ten zuiden van de duinengordel naar Nieuwpoort toe en was belangrijk voor de polders, die door de duinengordel niet rechtstreeks in zee konden afwateren. Door de opname in het kanaal Nieuwpoort-Veurne werd de loop rechtgetrokken en verdiept. Daarbij bleef de afwateringsfunctie behouden.

Ten zuiden ervan !s de Oude Zeedijkstraat: een wat kromme weg die net ten zuiden van de nederzetting Wulpendijk loopt. Dat is een restant van een van de oudste grote dijken die bij de drooglegging een rol speelden. Die Oude Zeedijk kan zowat gevolgd worden aan de hele binnenkant van de IJzergolf, vanaf Lo/de Knocke tot hier. Het Langelis en de Oude Zeedijk herinneren ons dus aan die belangrijke periode van landwinning.

Het kanaal nam de rol van het Langelis in de waterhuishouding over. Daarnaast was het militair belangrijk, en dat gold zeker voor de Wulpenbrug, die dan ook extra verstrekt werd op het einde van de 17de eeuw. Maar het kanaal had ook een belangrijke functie in het verkeer over water. De drie steden Brugge, Veurne en Duinkerke vormden een genootschap, ’t Nieuw Bedelf, dat de uitbating op zich nam. Dat behelsde zowel transport van goederen als verkeer van mensen. Het meest comfortabele verkeersmiddel was in die dagen de barge over het kanaal. Je moest er wat meer je tijd voor nemen, maar het verkeer over water was beslist te verkiezen boven schokkerige koetsen of karren over ’s winters nauwelijks begaanbare wegen!
De nederzetting op Wulpendijk bestond nog in de vroege 19de eeuw uit huisjes met een moestuin op kleine percelen die strikt de rooilijn halverwege de dijk volgden. Pas vanaf halfweg die eeuw verscheen er ook bewoning op de Conterdijk. De nederzetting groeide aan tot ze zelfs meer bewoners telde dan de oude dorpskern. Met een breed gamma aan beroepen. Een aantal daarvan waren geënt op het verkeer over water, waaronder opvallend veel herbergen voor vissers of voor schippers en reizigers. Door de opkomst van andere vervoermiddelen is die laatste focus geheel teloor gegaan. Maar vissers en wielertoeristen blijven aangetrokken door de rustige omgeving.

De brug werd in 2007 volledig vernieuwd. Na een oproep tot de bevolking voor een nieuwe naam, koos Koksijde voor “Florizoonebrug”. Daarmee brengt de gemeente hulde aan een uitgebreide familie, waarvan een voorvader zich in 1699 op Wulpendijk vestigde. Een molen van de familie werd in 1914 opgeblazen, en haar kapelletje moest plaats ruimen voor de nieuwe brug. Uit het geslacht stamden meerdere burgemeesters, de stichters van Bellewaerde en Meli (nu Plopsaland), dichter en cultureel ambassadeur van Koksijde Fernand Florizoone, en diverse zaakvoerders en handelaars in de Veurnse regio.

Willem Vandenameele